Belichaamd zijn; ‘To be embodied’

Steeds vaker hoor je deze termen in therapie- of coachingsessies voorbij komen. Daarbij wordt steeds benadrukt dat het heel belangrijk is om goed ‘belichaamd’ of ‘gegrond’ te zijn.

Maar wat is ‘belichaamd’ of ‘gegrond’ zijn nou precies in? En hoe weet je of je goed ‘belichaamd of ‘gegrond’ bent?

Belichaming en Ayurveda

Mijn eerste ervaring met ‘belichaamd zijn’ kreeg ik jaren geleden tijdens een reis in India. Ik zat in die tijd niet goed in mijn vel, maar wist niet waarom. Achteraf kan ik zeggen dat er veel onrust, gejaagdheid en nervositeit in mijn lichaam zat, maar daar was ik me niet bewust van. Ik had nog nooit van Ayurveda gehoord.

Tijdens mijn reis bracht ik een bezoek aan Jaipur en wandelde ik daar door de kleine straatjes. Mijn oog viel op een kruidenwinkeltje en nieuwsgierig liep ik naar binnen. Ik raakte in gesprek met de eigenaar, die een Ayurvedische arts bleek te zijn. Hij nam een polsdiagnose bij mij af en schreef mij een kruidenpasta voor die ik op zijn aanraden innam. 

Het resultaat was verbluffend. In de dagen daarna voelde ik een kalmte over mij heen komen en voelde ik me lichamelijk steeds beter. Maar dat was niet het enige: ik begon ook anders naar de dingen te kijken. Alles wat ik zag, de mensen in India, de kleuren, het lawaai, raakte mij diep en alles om mij heen straalde helderheid uit. 

De kruidenpasta de arts had gekregen maakte dat ik beter in mijn lichaam kwam en daardoor voelde ik me geestelijk ook beter. 

Contact met je lichaam is essentieel

De Ayuveda is een holistische leef- en geneeswijze. Het belangrijkste uitgangspunt daarbij is dat lichaam, geest en ziel met elkaar verbonden zijn.

Zonder lichaam kunnen je geest en ziel niet functioneren en zonder geest en ziel kan het lichaam niet gelukkig worden.

Contact tussen lichaam, geest en ziel is dus essentieel. In het Westen zijn we het contact met ons lichaam echter meestal kwijtgeraakt. 

‘Belichaamd zijn’ betekent: contact je lichaam

‘Belichaamd zijn’ houdt in dat je goed in je lichaam zit. Dat je goed contact hebt met je lichaam en je ervan bewust bent en gewaar wordt van alles dat daarin gebeurt.

Iemand die goed belichaamd is merkt bijvoorbeeld na een flink stuk lopen op dat de spieren zwaar worden, dat hij honger en dorst krijgt, dat hij teveel buiten adem raakt.

Op het moment dat je deze signalen gewaar wordt kan je er ook naar gaan handelen. Je kan besluiten om naar huis te gaan, wat te eten en te drinken, een warme douche te nemen en te ontspannen.

Het lichaam vertelt je wat het effect is van de zware wandeling en van de rust die je daarna neemt. Iemand die goed belichaamd is, is zich bewust van deze signalen en handelt daarnaar.

Zoals gezegd zijn wij in het Westen het contact met ons lichaam kwijtgeraakt. We zitten niet goed in ons lichaam (zijn niet ‘belichaamd’) en worden de signalen van ons lichaam niet gewaar.

Het gevolg is dat we door blijven lopen ook als ons lichaam ons vertelt dat we moe zijn. Dat we geen water drinken, ook als ons lichaam ons vertelt dat we dorst hebben. Dat we over onze grenzen heengaan, uitgeput raken, zonder dat we ons daar bewust van zijn.

Ons lichaam vertelt ons echter niet alleen iets over onze fysieke conditie, maar ook iets over onze emotionele gesteldheid. Angst, boosheid, verdriet voelen we in ons lichaam, maar ook liefde, warmte en affectie. 

Als je niet goed belichaamd bent, is het moeilijker om deze positieve gevoelens te ervaren.

Belichaming en trauma

Het is dus belangrijk om goed in je lichaam aanwezig te zijn. Veel mensen hebben daar moeite mee. Maar voor mensen die een trauma hebben opgelopen, is dit nog een stuk lastiger.

Een trauma ontstaat als je een gebeurtenis meemaakt die zeer ingrijpend is. Zo ingrijpend dat het je fundamentele gevoel van veiligheid en ‘er mogen zijn’ aantast. Het lichaam gaat dan in een overlevingsstand en de pijn, angst, boosheid en verdriet die bij de gebeurtenis hoort, wordt weggestopt. Bevroren.

Het gevolg is dat je, ook in je latere leven, je je lichaam en de bijbehorende emoties niet meer gewaar wordt. Je voelt geen pijn, angst, verdriet en boosheid maar ook geen liefde, warmte en affectie. Je bent niet meer aanwezig in het leven. 

Voor mensen met een trauma, maar ook voor mensen die bewuster willen leven, is het belangrijk om het contact met het lichaam te herstellen en het lichaamsbewustzijn te vergroten. 

Ayurveda: synergie tussen lichaam en geest

Goed belichaamd zijn begint met een goed functionerend lichaam.  De oude Indische wijsgeer Sushruta schreef daar het volgende over: 

Wanneer je lichamelijke en geestelijke gezond bent, dan ben je goed gezeteld in je lichaam. Dan heb je evenwichtige dosha’s, een goede agni, goede eliminatie van de mala’s, goed gevormde dhatu en goed functionerende lichaamsprocessen.

Dan hebben je gedachten, ziel en zintuigen de juiste uitstraling. Dat zijn gezonde personen.

Als alles in je lichaam goed functioneert, ontstaat er op natuurlijke wijze belichaming. Dat heeft niet alleen effect op je lichaam maar ook op je geest. Je emoties en je gedachten zijn evenwichtiger, je kunt beter met stress omgaan, je ervaart de kracht om bij jezelf te blijven, positief te blijven en koers te houden als het even tegenzit.

Voeding en levensstijl

Lichamelijke balans begint bij een goed voedingspatroon en de juiste levensstijl.  Ayurveda helpt jou om te bepalen wat goede voeding voor jou is en welke levensstijl jij het beste kunt aanhouden.

Naast een goede voeding is een goede spijsvertering daarbij essentieel. Want alleen als je spijsvertering evenwichtig en krachtig is, kan je voeding naar lichaamseigen stoffen worden getransformeerd en alles wat nutteloos en overbodig is worden uitgescheiden. Niet alleen afvalstoffen, maar ook emoties, gedachten, illusies en andere onzuiverheden. Hiermee voorkom je dat je blijft hangen in negatieve emoties of piekeren.

Een zuiver lichaam ontwikkelt kracht of artha zodat je echt kan staan voor je zielsverlangen.

Ayurveda kent het principe van belichaamd zijn al 5000 jaar. Het begint met goede voeding.